Tarihte Bayrak, Kırmızı, Hilal ve Yıldız

Tarihte Bayrak, Kırmızı, Hilal ve Yıldız; Kimine göre uğruna
ölünecek kutsal bir sembol, kimine göre yırtma özgürlüğü yoksa bir
kumaş parçası… Ayşe Hür: “Bayrak” kelimesi eski Türkçedeki
“batrak”dan geliyor. “Batrak” ise “batırmak” fiilinden. Bir de
“saplamak” anlamına gelen “sançmak” fiilinden gelen “sancak” var.
7. yüzyılda Baykal Gölü’nün batısında Lena ve Yenisey kıyılarında
Göktürk’lere tabi olarak yaşamış Kurıkanlara ait kaya resimlerinde,
bazı süvarilerin ellerinde bayraklar görülüyor. 11. yüzyıl yazarı
Kaşgarlı Mahmud’a göre Oğuz boylarının her birinin kendisine ait
tuğu ve bayrağı vardı. Oğuzlarda “Tokuz tuğluk han” denilince en
yüksek mertebedeki hanlık anlaşılırdı. Eski Türk kültürlerinde
bayraklarda mavi rengin ağırlıklı olduğuna ancak turuncu ve kırmızı
rengin de bolca kullanıldığına dair ipuçları var. Abbasiler Dönemi
(750-1258) iktidarı temsil eden siyah bayraklılar (müsevvideler)
ile muhalefeti temsil eden beyaz bayraklıların (mûbeyyizalar)
savaşı halinde geçti. 13. yüzyıl yazarı İbn-i Bibi, Selçukluların
Kȃhta Kale’sini fethinden söz ederken “sultanın siyah sancağı”,
Alanya Kalesi’ni fethinden söz ederken “sultanın sarı bayrakları”
ifadesini kullanır. Selçuklular Dönemi’nde “çetr” bayrak ve
sancaktan daha önemliydi. Sultanın çetrinin uzaktan görünmesi bile
düşmanın kalbine korku salardı. Çetrin yere düşmesi ordunun bozguna
uğraması anlamına gelirdi. Tarihçi Hammer’e göre “Elviye-i
Sultaniye” denilen saltanat sancaklarının ikisi kırmızı, biri sarı,
biri yeşil, biri beyaz ve ikisi de değişik renklerden çizgili idi.